Szlakiem kościołów Powisla

Ogólny przebieg trasy jest następujący: Dzierzgoń – Nowiny – Bągart – Jasna – Żuławka Sztumska – Bukowo – Tropy Sztumskie – Stary Targ – Waplewo Wielkie – Olszanka – Kuksy (jezioro) – Dzierzgoń.

Trasa liczy 45,5 kilometra i niemal w całości (poza czterokilometrowym odcinkiem Żuławka Sztumska – Jasna, gdzie biegnie dobrą drogą gruntową) prowadzi nawierzchniami asfaltowymi. Profil hipsometryczny trasy jest dość łagodny, generalnie teren, po którym jest poprowadzona, opada z południa na północ. Część północna trasy biegnie krawędzią wysoczyzny Pojezierza Iławskiego, a największe deniwelacje występują między Waplewem Wielkim a Dzierzgoniem. Tam wyraźnie daje się odczuć różnicę wysokości.

Cała trasa jest raczej łatwa, choć dość długa i jej pokonanie wymaga pewnej kondycji i przyzwyczajenia do jazdy rowerem. Cała trasa prowadzi znakowanymi szlakami rowerowymi. Odcinek z Dzierzgonia do Starego Targu to niebieski „Szlak Kościołów Powiśla”, a ze Starego Targu do Dzierzgonia czerwony „Szlak Zamków Powiśla” i międzynarodowy szlak rowerowy R1 (zielone znaki). Dojazd ze Starego Pola do Żuławki Sztumskiej oznakowany jest żółtymi znakami (nowy, planowany szlak). 

Walory krajobrazowe i widokowe

Trasa prowadzi północną krawędzią wysoczyzny Pojezierza Iławskiego i zachodnią krawędzią doliny rzeki Dzierzgoń. Jest to teren falisty, w południowej części (okolice Dzierzgonia) pagórkowaty. Na północnym odcinku trasy wybitne walory widokowe – rozległa panorama Żuław Wiślanych po Mierzeję Wiślaną i lasy Wysoczyzny Elbląskiej. Tereny raczej bezleśne, rolnicze, jedynie w okolicach Waplewa Wielkiego niewielkie kompleksy lasów.

Cechą trasy są doskonałe walory widokowe. Teren jest słabo zasiedlony, poza miejscowościami praktycznie nie ma zabudowy. 

Walory przyrodnicze

Na opisywanej trasie nie występują obszary i atrakcje przyrodnicze o randze ponadlokalnej. Krajobraz jest głównie rolniczy. Atrakcją jest możliwość porównania dwóch zupełnie różnych krain geograficznych  - pagórkowatej, urozmaiconej wysoczyzny oraz nizinnych Żuław. 

Walory kulturowe - atrakcje i obiekty godne uwagi

Opisywana trasa posiada wysoką atrakcyjność kulturową. Zgodnie z nazwą szlaku, który prowadzi przez jej większą część (ok. 28 km) najciekawsze po drodze są gotyckie kościoły w miejscowościach na szlaku. Godna uwagi jest również miejscowość Dzierzgoń.

Są to następujące obiekty:

• Dzierzgoń: relikty zamku krzyżackiego (fundamenty) na parkowym Wzgórzu Zamkowym wraz z wieżą ciśnień oraz pozostałościami murów (zagospodarowany teren rekreacyjny, punkty widokowe), gotycki kościół, kaplica cmentarna na sąsiednim wzgórzu, zespół dawnego franciszkańskiego klasztoru nad rzeką Dzierzgoń (obecnie Dzierzgoński Ośrodek Kultury) wraz z parkiem nad rzeką.
• Bągart: kościół gotycki, w dolinie pobliskiej rzeki pozostałości (bardzo trudne do odnalezienia) tzw. „pomostów bągarckich” – fragmentów drewnianej drogi przez bagna z epoki brązu (wykopaliska archeologiczne), oraz w Świętym Gaju miejsce męczeńskiej śmierci Świętego Wojciecha (sanktuarium)
• Jasna: potężny kościół gotycki, stara ceglana zabudowa poniemiecka, pobliska Lisia Góra – pozostałości wieży widokowej
• Żuławka Sztumska: gotycki kościół (przebudowany w epoce baroku), stare domy
• Stary Targ: eklektyczny kościół na planie krzyża, „Kanał Juranda” – XIII wieczna budowla hydrotechniczna;
• Waplewo Wielkie: pałac rodu Sierakowskich (w odbudowie, Muzeum Tradycji Szlacheckiej), piękny park pałacowy, kaplica, kolumna przy wjeździe do parku.
• Kuksy: kąpielisko, miejsce rekreacji.

Zwiedzanie pałacu oraz kościołów na szlaku po wcześniejszym uzgodnieniu.

Na pokonanie trasy przeznaczyć należy około 4-5 godzin, a na odpoczynki i zwiedzanie obiektów na szlaku około 2-3 godzin, co oznacza, że jest to trasa na całodzienną wyprawę rowerową (6-9 godzin), dość męcząca z uwagi na długie dystanse pomiędzy obiektami
i podjazdy w południowej części trasy.

Dobrym miejscem na odpoczynek jest plaża w miejscowości  Kuksy.

W miejscowościach na trasie są sklepy spożywcze, a w Dzierzgoniu również obiekt gastronomiczny (bar „Pierożek” przy Urzędzie Miasta i Gminy).