Wybierz trasę rowerową
Szlak:  

  Szlak Dolnej Wisły

Opis   


Szlak Dolnej Wisły to drugi z ponadregionalnych szlaków rowerowych, biegnących przez teren Powiśla. Jest on oznakowany kolorem czarnym przez Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły ze Świecia. Łącznie szlak liczy 480 kilometrów i biegnie dwoma brzegami Wisły z miejscowości Cierpice pod Toruniem przez Bydgoszcz, Świecie, Nowe, Gniew, Tczew, Kwidzyn, Grudziądz Chełmno, Ostromecko do Zamku Bierzgłowskiego pod Toruniem. Na jego pokonanie potrzeba od pięciu do siedmiu dni.

Przez opisywany teren, a dokładniej Dolinę Dolnej Wisły, prowadzi 80.5 kilometra szlaku. Obecnie stan oznakowania jest dość słaby, ponieważ szlak wytyczono w roku 2000 z dotacji Ministerstwa Sportu i Turystyki i szlak wymaga odnowienia.

Szlak ma nawierzchnię mieszaną. Zdarzają się długie odcinki o nawierzchni asfaltowej, jak jest w większości przebiegu w dolinie Wisły. Jednak odcinki leśne, np. na południe od Kwidzyna miejscami biegną drogami gruntowymi, o piaszczystej nawierzchni lub brukiem. Z tego powodu wskazany na trasę jest uniwersalny rower turystyczny o nieco szerszych oponach.

Szlak rozpoczyna się i kończy w Tczewie i z tego miejsca najlepiej rozpocząć wyprawę rowerową. Z uwagi na zamknięty ze względów technicznych stary most tczewski, dla pokonania Wisły dojechać trzeba przez miasto Tczew i Bałdowo do mostu knybawskiego. Stamtąd jadąc kilka kilometrów dość ruchliwą "berlinką" na pierwszym skrzyżowaniu skręcić należy na południe w kierunku wsi Bystrze.

Po drodze w Bystrzu zobaczyć można kaplicę cmentarną, tzw. ossuarium, czyli miejsce złożenia kości z dawnych pochówków cmentarnych. Jest tu również dom podcieniowy i stary cmentarz.

W następnej miejscowości na trasie, Mątowach Wielkich, znajduje gotycki kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła z XIV w.  Jest to gotycka ceglana budowla dwunawowa z drewnianą wieżą od strony zachodniej, dobudowaną w 1741 r.  Wieża została  zakończona hełmem krytym gontem. Obecnie jest to sanktuarium urodzonej w tej miejscowości błogosławionej Doroty. We wnętrzu świątyni zobaczyć można tabernakulum z XIV w., figura Chrystusa Frasobliwego i Pieta z XV w. oraz barokowe utensylia: ołtarz, ambona, feretrony, parawanowa obudowa chrzcielnicy , ławy i konfesjonały. Na uwagę zasługuje ołtarz wyróżniający się bogactwem ornamentu akantowego prezentujący: Agnieszkę Męczennicę, a w górnej kondygnacji bł. Dorotę z Mątów Wielkich, której serce przebiły trzy strzały Bożej Miłości. W świątyni znajduje się także chrzcielnica, w której chrzest przyjęła błogosławiona.

Szlak dalej prowadzi na południe. Teren powoli zmienia się, po lewej i prawej stronie zobaczyć można dzikie, niedostępne i podmokłe fragmenty porastających dawniej cały ten teren lasów łęgowych. Obecnie jest to rezerwat przyrody „Las Mątawski”. To największy i najlepiej zachowany obszar leśny, stanowiący relikt dawnych lasów delty Wisły – Żuław Wiślanych. Ochronie rezerwatu podlegają ponad stupięćdziesięcioletnie  różnogatunkowe drzewa  (m.in. topola czarna,  dąb szypułkowy, wiąz pospolity, lipa drobnolistna, klon zwyczajny, grab, jesion) oraz populacje chronionych roślin i rzadkich, zagrożonych wyginięciem zwierząt.  Utworzono strefy ochronne ptaków: bielika, kani rudej oraz kani czarnej.

Po wjechaniu na wał wiślany trasa ostro zakręca na południe. Rozpościera się stąd rozległy widok na dolinę Wisły oraz rozlewiska dawnego koryta Nogatu, przesuniętego przez ludzi do miejscowości Biała Góra.

Kolejną miejscowością na trasie jest Piekło. Ta oryginalna nazwa pochodzi prawdopodobnie od wirów na Wiśle i nadana została przez flisaków, spławiających drewno do Gdańska od XVI wieku.  Obecnie we wsi znajduje się gotycki kościół i ceglany obiekt dawnej Szkoły Polskiej, wybudowany w latach 1936-1937 Dom Polski, mieścił  prywatną szkołę, przedszkole, mieszkania dla nauczycieli i kaplicę. Stanowił on wyjątek na zgermanizowanych terenach, gdzie 85 % mieszkańców  deklarowało narodowość polską. W 1964 szkole nadano imię Jana Hinza, pierwszego dyrektora szkoły,  zamordowanego przez Niemców na początku II wojny światowej.

W Białej Górze szlak krzyżuje się z zielonym szlakiem R1 i biegnie obok monumentalnego kompleksu obiektów hydrotechnicznych. W miejscu tym Wisła rozdziela się na Leniwkę, płynącą do Gdańska, oraz Nogat, kończący swój bieg w Zalewie Wiślanym. Pierwsza śluza,  tzw. Wielki Upust, została wybudowana w 1852 r.  Największe znaczenie ma śluza komorowa zbudowana w 1916.  Służy ona do regulacji przepływu wód odpływających z Wisły do Nogatu. Komora śluzy ma konstrukcję betonową obłożona cegłą klinkierową. Zamykają ją dwuskrzydłowe stalowe wrota o napędzie ręcznym. Wybudowana  w latach 30-tych  XX w. mała śluza w ujściu Liwy do Nogatu obecnie jest nieużywana. Od strony Wisły szczególne wrażenie robią potężne wrota przeciwpowodziowe. Poniżej śluzy zbudowano niedawno nową marinę, wchodzącą w skład tzw. "Pętli Żuławskiej". Na południe od Białej Góry na odsłoniętych skarpach doliny Wisły znajdują się stanowiska roślin kserotermicznych (stepowych, sucholubnych), objęte ochroną jako rezerwat przyrody "Biała Góra".

Od Białej Góry szlak biegnie boczną drogą skrajem zalesionego brzegu doliny do wsi Benowo. We wsi tej  zobaczyć można neogotycki kościół, pomnikowe dęby przy leśniczówce i pozostałości tzw. „Szwedzkich Szańców” – fortyfikacje ziemne z wojny polsko-szwedzkiej 1627-1629. Szańce te znajdują się w lesie w okolicach leśniczówki Benowo, aby je zobaczyć należy rozejrzeć się uważnie po lesie. Rower najlepiej zostawić przy leśniczówce.

W Benowie szlak ponownie wraca w dolinę Wisły i łączy się ze szlakiem R1. Razem z nim biegnie przez Rudniki, Jarzębinę, Szałwinek do Janowa. Po drodze zobaczyć można dawny cmentarz mennonicki oraz zagrody żuławskie.

Z Janowa szlak odbija w kierunku wschodnim wzdłuż kanału, będącego rzeką Liwą, do miejscowości Podzamcze. Znajduje się tu "Biały Dwór" - ładnie zagospodarowany dwór wraz z parkiem, obecnie hotel.

Leśną drogą szlak biegnie do wsi Tychnowy, gdzie zobaczyć można gotycki kościół z XIV wieku, by od miejscowości Kamionka prowadzić lasami doliny Liwy do Kwidzyna.

Przez miasto szlak poprowadzono bezpiecznie ścieżkami rowerowymi. Mijając centrum Kwidzyna szlak dociera pod zespół zamkowo-katedralny, położony na skarpie doliny Wisły. W mieście warto obejrzeć pochodzący ze średniowiecza układ urbanistyczny, liczne kamienice z XIX i XX wieku oraz gotyckie i neogotyckie zabytki sakralne, zespoły dawnych koszar. Miasto silnie zostało rozbudowane w XIX wieku przez władze pruskie. Był to potężny garnizon wojskowy, po którym pozostały liczne ciekawe, ceglane budynki. Od południa charakterystyczne dla miasta są kominy największego zakładu i pracodawcy w okolicy, jakim jest International Paper Kwidzyn.

Szlak w pobliżu zamku schodzi ponownie w dolinę Wisły. W Marezie znajduje się doskonały punkt widokowy na miasto, zamek i katedrę. Trasa prowadzi na południe do miejscowości Grabówko, by we wsi Białki ponownie opuścić dolinę Wisły i wspiąć się na pagórkowatą, zalesioną krawędź Pojezierza Iławskiego.

Ten fragment szlaku jest dość trudny, po drodze ok. 4 kilometry bruku. Szlak biegnie lasami do wsi Okrągła Łąka, gdzie ponownie wchodzi w dolinę Wisły i biegnie w kierunku Grudziądza, opuszczając województwo pomorskie. 

 



ATRAKCJE
NOCLEGI



GASTRONOMIA



2014© Koło Gotyku