Ze Sztumu do Białej Góry i Ryjewa
Ogólny przebieg trasy jest następujący: Sztum – Sztumskie Pole – Biała Góra – Benowo – Ryjewo – Klecewko – Postolin – Czernin - Sztum.
Trasa liczy 41 kilometrów (dojazdy do atrakcji znajdujących się w pobliżu - "Szańców Szwedzkich" oraz mennonickich cmentarzy to około 4 kilometrów, ) i niemal w całości prowadzi lokalnymi drogami asfaltowymi. Odcinek ze Sztumu do Białej Góry prowadzi dość uczęszczaną w okresie wakacyjnym drogą wojewódzką. Pozostałe trasy mają małe natężenie ruchu samochodowego. Alternatywą dla odcinka Sztum – Biała Góra jest możliwość przejazdu drogą rowerową
o nawierzchni gruntowej ze Sztumskiego Pola na Uśnice (szlak czerwony „Zamków Gotyckich”) a następnie drogą leśną wzdłuż Nogatu do Białej Góry (długość tego odcinka to 10 kilometrów, drogą wojewódzką – 6,5 kilometra). Wówczas długość trasy wyniesie ok. 44 kilometrów.
Trasa prowadzi w połowie falistym krajobrazem Pojezierza Iławskiego, a na odcinku od Białej Góry do Ryjewa przez dolinę Dolnej Wisły. Zjazd w kierunku Białej Góry oraz podjazd w okolicach Ryjewa mają dość duże nachylenie, a różnica wysokości pomiędzy doliną Wisły a wysoczyzną wynosi ponad 50 metrów. Pokonanie trasy w obu kierunkach ma podobny stopień trudności, jeżeli chodzi o deniwelacje.
Około 15 kilometrów trasy biegnie międzynarodowym, znakowanym szlakiem R1 (Sztum – rozwidlenie dróg na południe od Białej Góry).
Walory krajobrazowe i widokowe
Trasa prowadzi przez dwie krainy geograficzne, całkowicie od siebie odmienne – Dolinę Wisły i Pojezierze Iławskie.
Część wschodnia to ukształtowany przez lodowiec teren Pojezierza Iławskiego. Jest to obszar pagórkowaty, o ciekawym krajobrazie i rozległych panoramach. Przeplatają się tu rozległe pola i duże kompleksy leśne. Odcinek od Sztumu do Białej Góry biegnie dużym kompleksem leśnym sosnowych lasów Puszczy Sztumskiej. Również w okolicach Ryjewa krawędź wysoczyzny porośnięta jest ładnymi lasami sosnowymi z fragmentami lasów mieszanych i liściastych.
Natomiast odcinek w dolinie Wisły, od Białej Góry do Benowa, to płaski, zmeliorowany, poprzecinany licznymi kanałami teren w dolnym biegu rzeki Liwy, podobny do pobliskich krajobrazów żuławskich.
Walory przyrodnicze
Na opisywanej trasie nie występują obszary i atrakcje przyrodnicze o randze ponadlokalnej. Krajobraz jest w części rolniczy, a w części pokryty lasami. Północna część to lasy „Puszczy Sztumskiej” – sztuczny w dużej mierze, ale atrakcyjny z uwagi na swoją rozległość obszar leśny. Lasy w okolicach Ryjewa są mniejsze, ale bardziej atrakcyjne widokowo i posiadają starszy drzewostan.
W miejscowości Biała Góra znajduje się rezerwat florystyczny. Ochronie podlega roślinność kserotermiczna, stepowa.
Walory kulturowe - atrakcje i obiekty godne uwagi
Opisywana trasa posiada kilka interesujących obiektów i zabytków, dość nietypowych i różnorodnych. Właśnie ich różnorodność oraz walory krajobrazowe lokalizacji są atutem trasy. Do najważniejszych atrakcji na trasie zaliczyć można:
- Miasto Sztum: średniowieczne założenie urbanistyczne, częściowo zachowany zamek pokrzyżacki (letnia siedziba Wielkiego Mistrza), pozostałości murów miejskich, dwa zabytkowe kościoły, zrewitalizowany rynek, bardzo atrakcyjny, zmodernizowany bulwar pod zamkiem;
- Sztumskie Pole: niewielkie kąpielisko nad Jeziorem Białym;
- Biała Góra: unikalny w skali kraju kompleks hydrotechniczny (śluza na Nogacie oraz na Liwie), punkt widokowy, nowa marina wybudowana w ramach „Pętli Żuławskiej”;
- Benowo: neogotycki kościół, pomnikowe dęby przy leśniczówce, pozostałości tzw. „Szwedzkich Szańców” – fortyfikacje ziemne z wojny polsko-szwedzkiej 1627-1629, znajdujące się w lesie w okolicach leśniczówki Benowo;
- Barcice: dwa zabytkowe cmentarze mennonickie;
- Ryjewo: dwa zabytkowe kościoły (w tym sanktuarium Świętej Rodziny), liczne zabytki ceglanego budownictwa z XIX/XX wieku (w tym plebania);
- Klecewko: opuszczony neoenesansowy pałac, park pałacowy;
- Postolin: kościół neogotycki z wysoką wieżą, pozostałości dawnego majątku;
- Czernin, Pułkowice – pozostałości dawnych majątków dworskich.
Szczególnie godnymi uwagi miejscami są Sztum oraz Biała Góra i Ryjewo, na zwiedzanie każdego z tych miejsc poświęcić należy od 30 minut do 1 godziny. Warto również poświęcić chwilę na obejrzenie obu cmentarzy w Barcicach (są położone w pobliżu trasy, ale nie na samej trasie). Odnalezienie „Szańców Szwedzkich” jest dość trudne, rowery rekomenduje się zostawić w leśniczówce, a o drogę zapytać leśniczego. Ich obejrzenie (bez błądzenia) to również około 30 minut.
Na obejrzenie atrakcji na trasie potrzeba ok. 3-4 godzin, podobnie na przejazdy, więc pokonanie całej trasy zajmie ok. 6-8 godzin czasu (całodzienna wycieczka).